Lanean ere alda daitezke hizkuntza-ohiturak

Hernanitik jasotako email ederra 

 

Kaixo, Karmelo

Aldez aurretik, mila mila esker egin duzun lan bikainagatik. Ez dakizu niretzako zein inportanteak diren zure ekarpenak.

Hernaniko Udaleko hizkuntza normalizatzailea naiz eta momentu honetan udaleko langileekin (funtzionarioekin) martxan jarri dugun ekimen baten berri eman nahi dizut, labur-labur.

Zortzi erakunde (Gipuzkoako Foru Aldundia eta zazpi udal: Hernani, Andoain, Errenteria, Zarautz, Donostia, Irun eta Bergara) elkartzen hasi ginen 2011n, guztiok genuen kezka honi erantzuteko. Gure udaletan udal langile euskaldunek gaztelaniaz hitz egiten dute lanean ari diren bitartean.

Bi urte luzez aritu gara elkarlanean eta egitasmo bat diseinatu dugu, “lanlekuan ahozko harremanak euskalduntzeko egitasmoa”, eta martxoan hasi gara zazpi erakundeetan (Bergaran izan ezik), langileen hizkuntza ohituretan eragiteko. Emun-eko teknikari bat izan dugu gidari.

Lan handia egin dugu (diskurtso bat sortu, gogoeta saioak prestatu, hizkuntza ohiturak aldatzeko “dinamika” bat asmatu, dinamikaren inguruko jarraipena nola egin, materiala sortu...) eta juxtu orain, martxoan, hasi gara erakundeetan inplementatzen. Hernanin 10 langilerekin hasi gara lanean, ahozko hizkuntza ohituretan eragiteko.

Dinamikarekin hasi ta egun gutxira zure liburua deskubritu nuen. Bertan aipatzen dituzun kontu pila bat oso baliagarriak izan dira Hernanin egiten ari garen lanerako.

Adibide bat. Ostegunean hamar langile horiekin saio bat izan nuen eta egun horretan bakoitzak zehaztu zuen zein helburu lortu nahi zuen. Gaur goizean youtuben horren inguruko zure bideoa topatu dut. Langileei lotura hori pasa diet beraiek ere ikus dezaten. Alegia, beraiekin ostegunean landutakoa indartzeko primeran etorri zait. Zure liburua behin eta berriz aipatzen diet.

Benetan, ez dakizu zein momentu aproposean egin dudan topo zure liburuarekin, bideoekin... Pista asko ematen dizkidazu esku artean dudan erronka honetarako.

Ez naiz zu bezain idazle trebea eta kosta egiten zait paperean idaztea bihotzean sentitzen dudan poxa. Ez nuen zu zoriontzeko aukera hau galdu nahi.

Berriz ere, mila esker.

Gure zozo zuriaren kantua

 

Demagun txoria dela: zozoa.Txakur izena jarri diote batzuek (chucho), eta doministiku- zarata besteek (chus!). Iraintzeko, garmendia esaten zioten, eta garmendia da: sutsua eta bizia, iragarri ezina, berezkoa eta berezia. Garmendiek legez, besteena irentsi beharrean, berea bota ohi du: berritsua da, isilune gabeko txioa, zozo hiperaktiboa.

Habiatik du maite zozo-kantua. Baina habia goiz utzi, eta goizegi ikasi zuen besteen doinua; orain, ez du berea bere egiten. Filmekoak bezala zortzi izen euskaldun ditu, edo zortzi ber zortzi, baina, filmekoak bezala, erdaraz.

Gure zozoaren kantuak itzartu nau gaur. Iphonea hartu eta atzoko txioak begiratu ditut whatsAppen, Tribuaren Berbak saioaren ostekoak:

• Zozoak: Oso ondo, Karme!
• Nik: Hemendik aurrera ezingo dizut erdaraz egin, bestela, entzuten badidate...
• Zozoak: Orduan baxutxoago hitz egin beharko dugu!

Demagun zozoa anaia dela, eta, tribuaren berbei esker, habiako kantuan hasi dela berriro, euskaraz.

Bihotzetik idatzitako emaila, liburuak  jaso dezakeen saririk onena

Ane naiz, bilbotarra, 14 urterekin euskalduntzen hasi nintzen, 18 urterekin euskal hiztuna izateko hainbat harreman sortzen hasi nintzen; ama euskaldun zaharra eta etxeko beste guztiok gaztelania ama-hizkuntza; senide eta lagun asko euskaldundu zirenez hainbat harreman euskeraz izatea erabaki genuen, beste honenbeste gaztelaniaz mantentzea erabaki genuen; lagun talde polita gaztelaniaz, euskera ez dakitelako; lagun talde polita euskeraz, euskaldunak garelako; lankide guztiak euskaldunak; eta Alberto bizikidea, senarra, 30 urte euskaldundu nahian.

Hori guzti hori pote batean sartu eta zuk zeuk liburuan plazaratzen dituzun kezkak, nahiak, bizipenak eta burutazioak bizi izan ditut. Baina zure liburuan koktel horri bizigarria ipini diozu: errespetua, enpatia, asertibitatea, integritatea, ulerkortasuna eta ulergarritasuna.

Nire koktel horretan bi osagai falta ziren, oso funtsezkoak biak: Albertorekin euskeraz bizi izatea eta Bilbon euskeraz bizi izatea. Sarritan saiatu naiz bietan aurre egiten, baina amorraziotik abiatzen nintzen, haserre egoten nintzenean ondokoek, eurek, euskeraz hitz egiten ez zutelako. Abiapuntu horretatik ez nuen erantzun egokirik jasotzen, eta atzera egiten nuen egoera berriro jasanezina izan arte.

Horrela ibili gara, saltoka, 30 urteotan, "esan eta izan" bateratu ezinik.

Asteburu honetan, kotxez gindoazela Gipuzkoatik, lurralde mendetsu eta berdeak zeharkatzen, Alberto gidatzen eta ni zure liburua irakurtzen, ozenki irakurtzen hasi nintzen. Nik neuk ez nuen ezer gehitzen zeuk idatzitakoari, Albertok esaten zuen:" me recuerda a los libros de autoayuda... un poco, pero bien dicho" "ahora me recuerda a Erich Fromm y sus teorias sobre el miedo a la libertad", "eso me recuerda a las charlas sobre mejora empresarial"... Nik bitartean hizkuntzarekiko loturak aztertzen nituen aditasunez.

Liburua irakurtzen amaitu nuen/genuen etxeratu baino lehen eta azken kilometroetan Albertok errepikatzen zuen: "esan eta izan" behin eta berriro. Bitartean isilik nengoen (zure liburua irakurri ondoren neuk ere jarrera eta portaera aldatu behar nituela ikasi nuen).

Etxeko atea zabaltzeko Albertok galdetu zidan "giltza daukazu?" Nire betiko sasi hitzaldirik eman gabe, euskeraz segitu nuen. Horrela amaitu zen asteburua, ni euskeraz aritzen nintzen eta Albertok euskera eta gaztelania tartekatzen zituen. Afaltzen geundela galdetu zidan: "tu tambien has decidido pasar 8 horas al dia en euskera?" Ez, hori askotan egiten dut, baina axola zaizu nik euskeraz hitz egiten badut zuri ezer eskatu gabe? Eta ulertzen ez duzunean esadazu, horrela nik astiroago, errazago edo gaztelaniaz esateko."

Ordura arte sarritan saiatu ginen harremana euskeraz egiten, baina nire jarrera oso ezezkorra, exijentea, derrigorrezkoa, malgutasun gutxikoa zen. Lau egun pasa dira, lau egun zoriontsu biontzat "esan eta izan" bateratzen saiatzen ari garelako.

Horrekin batera, Bilbon hiztun aktiboa izateko ahaleginak egiten ari naiz: medikuaren kontsultan, tabernetan, dendetan... Errazagoa egiten zait ezagutzen ez nauten tokietan euskeraz aritzea: oso erantzun baikorra jasotzen ari naizenez, agian aurrerago helburua zabalduko dut eta...

Ez dakit oso ondo zer idatzi dizudan, ezta nola idatzi dudan. Baina bihotzetik idatzi dizut.

Alberto eta Aneren partez mila esker zure liburu txiki horrek gugan aldaketa handia piztu digulako, eta euskaldun baten hizkuntza-bidaian goza daitekeela gehiago erakutsi digulako.

Eskerrik asko Arrigorriagako Anari zure liburua nire esku artean ipintzeagatik: "tori liburu hau, ea bertan topatzen dituzun burutazioak zuk ere inoiz izan dituzun".

Neuk ere liburua erosi, oparitu eta katea luzatzen jarraituko dut!!