Euskara eta aniztasuna
( INFO7 Gureaz Blai saiorako)
Familiako bazkaria izaten dugu
asteburu askotan, eta bertan euskaldun zaharrak eta berriak biltzen gara, baina
elkarrizketa gaztelaniaz izaten da gehienetan, euskaldun berri batzuk ez baitira
gauza euskaraz ahoa zabaltzeko. Ez da
harritzekoa: senide bat, euskaldun zaharra bera, beti dago erne, eskopeta
kargaturik, lehen gerundioa noiz pasatuko:
· Bazkalchen! Chen! Euskera ya habrás
aprendido pero… Tienes que aprender a decir tzzzeee. Mira es fácil, la lengua...
Hurrengo bost minutuetan, tze ahoskatzeko tesi ezin
adierazgarriagoa jasan behar izaten dugu, baina, bitxia bada ere, erdara hutsean.
Euskaldun batzuek uste dute
euskaldun perfektua izan behar dela euskaraz hitz egiteko, eta gurago dute
erdara euskaldun inperfektuaren euskara baino. Aurreiritzi horrek mesede eskasa egiten dio euskararen
erabilerari. Perfekzioa eskatzeak ez du gure hiztun-komunitatea indartuko,
zeren perfektu-perfektua inor ez da hemen.
Perfekzioa beste modu askotara ere
eska daiteke. Esaterako, pentsa daiteke euskaldun perfektua izateko ideologia jakin
batekoa edo tribu konkretu batekoa izan behar dela, edo, osterantzean, hobe dela
erdara erabiltzea. Iritzi horrek ez dio onik egiten euskararen erabilerari. Ideologia
eta tribu zehatz horiek, gainera, norberarenak izan ohi dira gehienetan, eta,
beraz, uniformetasuna izaten da hiztun-komunitatean sartzeko jarri nahi den
baldintza.
Urte askoan kanpotik jasan dugun
homogeneizazio-ahaleginak astarnak utzi
ditu gurean. Sano barneratuta dugu askok
indartsu izateko uniformea eta homogeneoa izan behar dela. Horrexegatik
eskatzen dugu, gurean ere, uniformetasuna. Aditu askok, ostera, aurkakoa diote:
aniztasunean datzala indarra.
Iritzi horretakoa naiz ni ere. Euskararen
aldaera guztiek euskara joritzen duten era berean, hiztun-mota guztiek aberasten
dute gure hiztun-komunitatea. Euskararen mundua ez da hedatuko aniztasuna
sustatu ezean, eta bereizkeri mota
guztiak (bai linguistikoak, bai politikoak eta bai ekonomikoak) baztertu ezean.
Txerra Rodriguezek idatzi
zuen euskalgintzarentzat nahiko lituzkeela feminismoak azken urteotan izan duen
bizitasuna, konplexutasuna eta intuizioa. Iritzi berekoa naiz ni. Horregatik
dakart hona Uxue Alberdiren bertsoa. Lehen puntua emateko, emakume zioen lekuan
euskal-hiztun jarri dut, besterik ez.
Euskal
hiztun zuzenak,
okerrak, kirtenak, moja txintxoak eta zerrama irtenak, itsusiak, politak, atletak, herrenak: konplize ditut eta maite ditut denak. |
|
Langileak, alferrak, lanik ez dutenak, tuntunak, mediokreak, klaseko lehenak, ale desegokiak, andre txit gorenak: konplize ditut eta maite ditut denak. |